Türkan Saylan’ı Anıyoruz

Türkan Saylan’ı Anıyoruz

Harika Ören Yazdı

18 Mayıs 2009 yılında kaybettiğimiz Cumhuriyetin ışığı kadınlarımızdan Türkan Saylan 13 Aralık 1935 doğumludur.

Tıp fakültesi öğrencisiyken evlenen Türkan Saylan, ilk çocuğuna hamileyken ders için Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’ni ziyarete gider. Saylan; “1958 yılıydı. Bakırköy Akıl Hastanesi’ni görmeye gitmiştik. Çırılçıplak, iyileşme şansı olmayan, bakımsız, sahipsiz birçok insan parmaklıkların arkasındaydı. Cüzzamlılar pavyonuna giderken, ‘’Sakın yaklaşmayın, ellerinizi değdirmeyin, uzak durun’’ diye uyarıyorlardı bizi. Bu bana çok ters geldi birden. Hayvanat bahçesine mi gidiyoruz?“ diye sorar. (Güneş Umuttan Şimdi Doğar kitabından)

Mezun olmuş, çocuklarını büyütmüş, cildiye uzmanı olmuş. Artık zamanı geldi diyerek İngiltere’ye Lepra konusunu öğrenmeye gitmiş. Bir yıl sonra Türkiye’ye dönerek Sağlık Bakanlığı’na müracaat edip, Lepra konusunda sorumluluk almak isteğini belirtmiş.

İnsanlığın büyük korkusu olan Lebra hastalığını kontrol altına alarak Cüzzam konusunda bilgi ve görüşlerini geliştirerek tıp alanında devrim yaratan Türkan Saylan, dünyada Cüzzam hastalığına çare bulan doktor olarak Tıp Literatüründeki yerini alır.

Türkan Saylan’ın Ayşe Yüksel’le olan hoca öğrenci ilişkisi, 30 yıllık sıkı bir yol arkadaşlığına, sadece Lepraya değil, bu hastalığa yakalananların toplumda yaşadığı sosyal dışlanmaya karşı da zorlu bir mücadeleye dönüşür. Doğu ve Güneydoğu illerine yaptıkları ziyaretler sırasında kız çocukları ve kadınların yaşadıklarına tanık olan Saylan, eğitimde cinsiyet eşitliğini sağlamayı kendine görev edinmeye bu yıllarda başlar. Çocukların çağdaş, laik eğitime ulaşmalarını amaç edinir ve Anadolu’nun her karışını gezer. Saylan, özellikle Doğu Anadolu’da okula gönderilmeyen kızların her birini ışıldayan eğitimli kızlar haline getirmek için Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’ni kurar. Dernek arkadaşlarıyla birlikte “Kardelenler” projesini hayata geçirir.

Kız çocuklarının eğitilmesi, okula gönderilmesi konusundaki gönülden öncülüğü, çabası ve eşsiz önderliğiyle ilham kaynağı olur. Karşısına çıkan engellere rağmen ömrünü kız çocuklarının eğitimine adayan, yürekli kadın Türkan Saylan, 36 binden fazla kız çocuğunun yaşamına dokunur. Eğitim almalarına, meslek sahibi olmalarına öncülük eder. Yaşama veda ettiğinde burs verdiği üniversite öğrenci sayısı 29 bin, yaptırdığı Kız yurdu sayısı 28, okul sayısı ise 56’dır.

SaylanOkumuş ve bilinçli annelerin birçok şeyi değiştirebileceğine, okumuş kadınların kendiyle birlikte hayatı değiştirebileceğine inanıyorum…. Bir kadının yapabileceklerinin hiçbir sınırı olmamalı ve kendi hayatıyla ilgili kararları kendisi verebilmeli çünkü günümüzde çoğu kadın, ekonomik özgürlükleri olmadığı için babalarının baskılarına ya da kocalarının, ‘Evden çıkamazsın!’ zorbalıklarına mahkûm ediliyor. Hiçbir kadın bunu kaderi saymamalıder.

ÇYDD’nin efsane başkanı Prof. Dr. Türkân Saylan‘ın ölümsüzlüğünün 13. yılında anma programları düzenleniyor. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği olarak 2010 yılından bu yana, Kurucu Genel Başkan Türkân Saylan’ın ölüm yıl dönümünde, adını ve anlayışını yaşatmak için bilim ve sanat ödülleri veriliyor.

Sunuculuğunu Berna Laçin’in üstlendiği 12. Türkân Saylan Sanat ve Bilim Ödülleri ve 13. Türkân Saylan Anma Töreni, 19 Mayıs 2022 de İş Sanat Kültür Merkezi’nde yapıldı.

Kanseri yenmeye uğraşıyor dahası hakkında çirkin, tutarsız yakıştırmalarla açılan davaların üzüntüsünü yaşıyorken; çiçekli penceresinden gülümseyerek el sallayan; cumhuriyete olan borcunu binlerce kez ödemiş hanımefendi Türkan Saylan’dan bize kalan buruk bir görüntü, düşündüren, belleklerden silinmeyecek son hatıradır.

“Her eğitimli kadının cumhuriyete borcu var!” diyerek, kadınları Cumhuriyet’in bekçisi ilan eden Türkan Saylan’ı Ölümünün 13. Yılında saygı, sevgi ve özlemle anıyoruz.

İzmit / 18 Mayıs 2022

*****

Önceki

Mahmut Celayir & “Gölgenin İzinde”

Sonraki

20 Mayıs 2022 Cuma Günün Sergisi

Yorum yap

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Popüler Yazılar