ANTALYA’DA ŞİMDİ

“ŞAKAYIK” ZAMANI

Haber ve Fotoğraflar Şahika Öner

Antalya’nın Toros Dağlarında, şakayık çiçekleri açtı. Nokta Yürüyüş Grubuyla, Antalya, Konyaaltı İlçesi, Hisarçandır Köyü, Sarıçınar Mevkii’nde bulunan bu güzel çiçekleri görmek için iki kere gittim.

500 ile 2500 metre kayalık rakımlarda hayat bulan şakayıkları, bu sene şubat ayında, dağcı Ömer Faruk Gülşen sayesinde, Saraycık Mevkii’nde, karlar arasında tomurcuk halinde görmek, ayrı bir zevkti.

Vatanı Japonya ve Çin olan bitki binlerce yıldan beri Türkiye’de yabani ve süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.’Ayı Gülü’ olarak bilinen şakayık, katran (sedir) ağaçlarının arasında, serin havayı seven bir bitkidir. Süs bitkisi olarak ilk Sultan 4. Mehmet (1648-1678) tarafından çeşitli Anadolu şehirlerinden toplatılarak Hasbahçe’ye diktirilmiştir.

Türkiye’de 9 farklı türü bulunmaktadır. Mavi hariç hemen her rengi bulunan şakayık, kırmızı, turuncu, sarı, beyaz, mercan, mor, kestane ve pembe tonlarıda vardır. Ülkemiz coğrafyasında, Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Güney Doğuya kadar, ormanlık alanların bulunduğu bölgelerde yetişebilmektedir. Yüksek rakımlı bölgelerde yetişmeyi severler. Çok yavaş boy atarlar. Boyları en fazla 100 cm kadar çıkabilmektedir. Fazla rüzgâr altında kalması, solmasına neden olur. Yetiştiği doğal açık alanlarda, başka bitkilerin yapraklarının gölgesinde olmasını tercih ederler.
Antalya Hisarçandır’dan başlayarak koruma altına alınıp, dört hektarlık alanı yayılmış bulunmaktadır. Şakayık endemik bir çiçek ve soğanlı bir bitki olduğu için belirli dönemlerde çiçek açar. Toros Dağları’nın yüksek kesimlerinde açan ve güzellikleriyle büyüleyen şakayıklar, yöre halkının koruması altında bulunmaktadır.
Şakayık çiçeği asıl hikâyesini gerçekleştiği eski Yunan mitolojisindeki adı Paeonia olarak geçmektedir. Paeon adı, eski yunanda, ilaç tanrısının öğrencisi olan, Paeon’dan gelmektedir. Mitolojiye göre Paeon peridir. Paeon, hamile kadınların ağrılarını gideren şakayık çiçeğini getirmesi için ormana gönderilir. Fakat ilaçların tanrısı Paeon’u kıskanmaktadır. Zeus tanrısı Paeon’un zarar görmemesi için, onu şakayık çiçeğine dönüştürür.

Şakayık Akdeniz efsanesinde ise farklı mitolojik hikayeyle karşımıza çıkmaktadır. Güzeller güzeli olan Paeon perisi, bir tanrıça tarafından kıskanılarak, binyapraklı bir çiçeğe dönüştürülür.

Şakayık çiçeği tıpta sancı giderici olarak kullanılmaktadır. Uzak doğu ülkelerinde bazı bitkilerin felsefi anlamları vardır. Şakayık çiçeği, imparatorluğu, hanedanın sembolü, zenginliği, haysiyet ve şerefi simgelemektedir. Sembol olarak kullanılan bir çiçektir. Türk süsleme sanatının motiflerinde de şakayık çiçeğinin işlendiğini görebiliriz. Türk süsleme sanatında, fazla açılmış anlamına gelmektedir. Çin’in, milli çiçeği ilan edilmiştir. Otsu ve odunsu formu olan şakayık, Türkiye’nin değişik yörelerinde, kame, tombak, bocur, atlas, guguk, kan çiçeği, ayı gülü, yaban gülü, dağ gülü, orman gülü, diye adlandırılmıştır.

Şimdi şakayık zamanı, öbekler halinde Antalya’da, görselliğiyle mayıs ayında görenleri büyülüyor.