101.Yıl Samsun’da Atatürk’ün Ayak İzleri

101.Yıl Samsun’da Atatürk’ün Ayak İzleri

Harika Ören Yazdı

Samsun özel bir şehirdir. Kurtuluş Savaşı’nın ilk durağıdır. Samsun’da Mustafa Kemal Atatürk‘ün ayak izleri vardır. Samsun, bir milletin özgür ruhunu koruma içgüdüsünü içinde barındırır.

Samsun’da Gazi Mustafa Kemal’in ayak izleri, İlk adım Anıtı, ikinci İlk Adım Anıtı, Bandırma Vapuru Müzesi, Gazi Müzesi, Bandırma Vapuru’ndan Samsun’a çıktığı anın heykellerle canlandırıldığı limandan başlar. Onur Anıtı, Gazi Müzesi’ne (Mantıka Palas) giden yürüyüş yolunun iki yanındaki kabartmalarla zamanda yolculuk başlar. Gazi’nin ayak izlerini izlerini takip ediyor olduğunuz gerçeğiyle büyük bir mutluluk ve gururla yürürsünüz.

Mondros Mütarekesi‘nden sonra İtilaf Devletleri’nin Osmanlı İmparatorluğu’nu işgale başladığı sıralarda Mustafa Kemal 9. Ordu Müfettişi olarak Şişli de evinde güvendiği arkadaşlarıyla görüşmelerini sürdürüyor; bir yandan da Padişah’ın emriyle Samsun’a gitmek üzere yol hazırlıkları yapıyordu.

Mustafa Kemal Paşa ve Silah Arkadaşları’nı, Samsun’a götürmek için Bandırma Vapuru hazırlandı. 41 yaşında, 279 grostonluk Bandırma Vapuru, Karadeniz’ in hırçın dalgalarına dayanma gücü ve direncinin ne olacağı bilinmeyen bir gemiydi. Gemi süvariliğine (01.05.1919) İsmail Hakkı Kaptan atandı. 5 yıl Karadeniz’ de çalışmış; Hindistan ve Uzak Doğuya kadar gitmiş, 21 yıllık kaptandı.

İsmail Hakkı Kaptan, Mustafa Kemal Paşa tarafından Şişli’ de ki evine çağrıldı. Üzerinde haritalar serili masa başında Kemal Paşa’ya gemi hakkında bilgi verdi. Kaptan geminin özelliklerini anlatarak, eksikleri tamamlanırsa bu yolculuğu yapabileceğini söyledi. Samsun gidiş rotasını birlikte saptadılar. Kıyıya yakın bir rota izlenecek, düşman savaş gemilerinin saldırılarından korunup en hızlı yoldan Samsun’ a ulaşılmaya çalışılacaktı. Tehlike hissederlerse, Sinop’ a çıkabilirlerdi. İsmail Hakkı Kaptan, Paşa’nın yanından ayrılırken, bu değerli adamı ve arkadaşlarını sağ salim Samsun’a ulaştırmayı kafasına koymuştu.

Bu arada, Rauf Orbay, İşgal Kuvvetleri Komutanlığının geminin hareketini önleyeceği, Bandırma Vapuru’ nun Karadeniz’ e çıktıktan sonra batırılacağı haberini almıştı. Galata Rıhtımları Fransız, Sirkeci Rıhtımları da İngilizler’ in işgali altındaydı.

Mustafa Kemal Paşa, plan değişikliği yaparak, Akaretler’ de oturan annesi Zübeyde Hanım ve kız kardeşi Makbule‘ye veda için Beşiktaş’ a gitti. (Akaretler’ den Maçka’ ya çıkan cadde üzerinde bulunan evin kapısının bir köşesindeki mermer levhada ‘’Mustafa Kemal Paşa’nın Anne ve Kız kardeşi burada oturmuştur’’ yazısını, bugünde görmek mümkündür.) Sonrasında Karargahıyla birlikte, Beşiktaş Vapur İskelesinden Askeri Yollama‘nın bir motoruna bindiler ve Kız Kulesi açıklarında bekleyen Bandırma Vapuru‘na geçtiler. Bandırma Vapuru Sirkeci Rıhtımı’nda durdurularak, İngilizler tarafından sıkı denetimden geçirildi. İstanbul Boğazı’ndan Karadeniz’ e çıkıldıktan bir süre sonra İngiliz işgal Kuvvetleri tarafından Bandırma vapurunu geri çevirmek belki de batırmak amacıyla bir destroyer gönderildiyse de, Bandırma Vapuru, özgürlük rotasının rüzgarını ardına alarak çoktan yola koyulmuştu.

Gemide, Atatürk ve kurmayı 22, er ve erbaşlar 25, müşavir ve katipler 8, gemi personeli 21 olmak üzere toplam 76 kişi bulunmaktaydı. Bandırma Vapuru 18 Mayıs 1919 günü Saat 12 civarı Sinop limanına girdi. Gemide konuk olarak bulunan Sinop Valisi, Mashar Tevfik Bey bir sandalla karaya çıkarken; Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, Sinop’ tan kara yolu ile Samsun’ a gitmeyi düşünürlerse de kara yolculuğu şartlarının elverişsizliği nedeniyle, vapurla yolculuğa devam edildi.

Bandırma Vapuru, 19 Mayıs 1919 Pazartesi sabahı, Saat 08:15‘de Samsun Dil İskelesi açığına demir attı. İsmail Hakkı Kaptan, bu güç görevi yerine getirebilmenin kıvancı içersinde şükretmekteydi. Bir taka aracılığıyla Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları, bugünkü Samsun Büyük Oteli ve Yaşar Doğu Spor Salonu arasında bulunan ilk Adım Anıtı‘nın olduğu yerdeki İskeleden karaya çıktılar.

19 Mayıs 1919 günü Samsun’ a çıkan genç generalin Kurtuluş Harekatını başlatacağını kimse bilmiyordu. Resmi unvanı 9.Ordu Müfettişliği, resmi görevi Samsun ve çevresinde baş kaldıran bazı çeteleri yola getirmek olan Mustafa Kemal Atatürk; Samsun’dan tüm yurda güneş gibi doğdu.

22 Haziran 1919 da Amasya’da yayımladığı bildiriyle ‘‘Milletin istiklalini gene milletin azim ve kararının kurtaracağını’‘ ilan edip; Erzurum (23 Temmuz-7 ağustos 1919) ve Sivas Kongresi’ni (4-11 Eylül 1919) topladı. İlk Adım’ını attığı Samsun’dan, Anadolu’ya yürüdü. 27 aralık 1919 da Ankara O’nu karşıladı. Türkiye Cumhuriyeti Kuruluş Hareketi Samsun’dan başladı.

Günümüzde, Doğu Park içinde bulunan Bandırma Vapuru Müzesi başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere vapurla seyahat edenlerin bal mumu heykellerin de bulunduğu açık müze olarak düzenlendi. Yaşam alanları, toplantı salonlarında ki heykeller, Mustafa Kemal’in yatak odası, toplantı salonunda Atatürk‘ün fotoğrafları ve giysi örneklerinin bulunduğu Bandırma Vapuru‘nun içi o günlerin tarihi izlerini taşıyor.

Kurtuluş Savaşı’nı betimleyen rölyefler, Şehitler Listesi Anıtı, bir maket uçağın da bulunduğu Doğu Park Meydanı’nı yeni düzenlemelerle güncelleniyor.

19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’mızın 101.Yılı kutlu olsun.

18 Mayıs 2020

*****

Önceki

19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramının 101. Yılı Kutlu Olsun

Sonraki

Sanal Ortamda Geziyoruz; Kutsal Emanetler 

Yorum yap

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Popüler Yazılar