Barış ve Dostluk Anıtı EGE (AEGEAN)
Geri Dönmedi
Yazan: Erol Ünal
2000 yılında Turgutreis’e Türk – Yunan dostluğunun pekişmesine katkı amacıyla, Ege Denizi’nin dostluk denizi olmasını simgeleyen ‘‘Ege’’ anıtı dikilmişti.
Anıt 2 sene evvel tamir amacıyla kaldırıldı. O günden beri de geri dönmedi. Heykelin mozaikleri o kadar canlı ve güzeldi ki, heykelin çevresine gelenler bu mozaikleri sökmeğe başladılar. Heykel tamir amacıyla yerinden kaldırılıp heykeltraş Yavuz Tanyeli‘nin atölyesine götürüldü. Kısa sürede tamir edilen heykel “konulacak meydan aranıyor“ diye bir bahaneyle birbuçuk senedir atölyede bekletiliyor. Eski yeri olan mendirek Milli Emlak’ın olması nedeniyle tekrar aynı yere konulamamaktadır. Turgutreis‘te düzenlediği yeni meydana konulması Belediye tarafından önerilmiş, sanatçı da bu öneriyi kabul etmişti. Sanatçı da heykelin bir an önce yerini bulmasını beklemektedir.
Ancak Turgutreis‘liler Ege denizini simgeleyen, Turgutreisin sembolü olan barış ve dostluk anıtı Ege / Aegean’ı Turgutreis Atatürk Meydanı‘ndaki balıkçı barınağı mendireğinin Kos Adası‘na bakan ucuna, tekrar aynı yerine konulmasını istiyor.
Turgutreisteki “Ege / Aegean” adlı Ege denizinin dostluk denizi olmasını simgeleyen barış ve dostluk anıtı Heykeltraş Yavuz Tanyeli, geçen sene kaybettiğimiz seramik ustası sevgili eşi Bedia Dipso ve asistanları Orhan İlyas’ın 2000 yılında bir senede tamamladığı bir heykel. Türk – Yunan dostluğunun simgelemesi amacıyla Turgutreis balıkçı barınağı mendireğinin Kos Adası‘na bakan ucuna, Kos adasına bakar vaziyette yerleştirilmiş, ellerini ve yüzünü gökyüzüne kaldırmış, elinde bir zeytin dalı tutan, hamile bir kadını temsil ediyor. 5.5 metre boyunda ve 500 kilo ağırlığında Turgutreis’in simgesi haline gelmiş anıt günbatımındaki silüeti müthiş bir atmosfer yaratıyordu. Açılış töreninde İstanköy Kaymakamı, Belediye Başkanı katılmıştı.
2011’de heykelin bir bölümü deniz suyundan zarar görmüş, bir bölümü de kimliği belirsiz şahısların saldırısına uğramış, mozaiklerin bir kısmına zarar verilmişti. Anıt kil, alçı ve fiber malzeme kullanılıp üzeri özel üretilmiş mozaiklerle kaplanmıştı. Kullanılan mozaikler Fransa’dan, yapıştırıcıda Almanya’dan ithal edilmişti. Kullanılan malzeme mevcut en sağlam malzeme idi. Mozaikleri elle sökmek imkansızdı. Suya dayanıklıydı. Ancak mozaikler mutlaka sert bir cisim kullanılarak, zorlanarak sökülmüştü.
Heykeltraş Yavuz Tanyeli; “Anıtın ana motifinin Ege ve Anadolu medeniyetlerinde barışın simgesi ‘Hamile Kadın seçilmişti. Ana motifi oluşturan hamile kadının pekçok medeniyette analık özelliği nedeniyle barışın simgesi olmuştur. Bu yüzden heykele de deniz ve gökyüzünün renklerini uyguladık. Esasında ‘‘Ege’’ anıtının Tavşan Adası’na dikilmesine karar verilmişti. Tavşan adası o yıllarda 2. derece set alanı idi… Esasında anıt oraya konulabilirdi. Ancak İzmir 2 No’lu Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu izin vermedi. Tavşan Adası kısa sürede birinci dereceye geçti. Evvelki sene ise sponsor bulunarak başlanan kazıda adanın tahmin edilenden çok daha eski, pagan dönemi eserlere sahip olduğu anlaşıldı.” dedi.
Yavuz Tanyeli’nin Bodum‘da iki anıtı var. Bodrum’daki bronz “Dalgıç” anıtı ve Turgutreis’deki “Ege” anıtı…
*****
