24 Temmuz 1923 – LOZAN BARIŞI

24 Temmuz 1923 – LOZAN BARIŞI

M. Demirel Babacanoğlu Yazdı.

Edirne Lozan Barış Anıtı

Yıl 1923, gün 24 temmuz, Lozan Barışı’nın imzalandığı gün.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin sınırlarının dünya devletlerince kabul edilişinin yıldönümü. 95 yıl geçmiş aradan.

I. Dünya Savaşı bitmiş. Batı emperyalizmine karşı Kurtuluş Savaşı’nı biz kazanmıştık. Bunu masada berkitmeliydik. Batılıların karşısında İsmet İnönü yer alacaktı. 4 Kasımda Lozan Kurulu Ankara’dan ayrıldılar, 11 Kasımda Lozan’a vardılar. Ama karşılarında batılıları göremediler. Fransızlar durumu kurtarmak için kurulu Paris’e çağırdı.

Kurul, ülkemizin tam bağımsızlık ilkelerini belirti.

Bu sırada, İnönü’ye suikast düzenleyen bir Ermeni’yi yakaladılar. Bu nedenle İnönü , Paris’e giderken on kişilik bir koruma topluluğuyla gitti..

Lozan görüşmeleri belirtilen tarihten 20 gün sonra başladı.

Görüşmelere 8 devlet çağrılmıştı: Türkiye, Yunanistan, Romanya, Sırp-Hırvat, Yugoslavya, İngiltere. Fransa

Çağrıyı yapanlar ise İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya’ydı.

ABD gözlemci olarak katıldı.

Mont Benon gazinosunda toplantıya gelen İnönü kendisine ayrılan koltuğun değişik olduğunu gördü. Öteki kurul üyelerine ayrılan koltuktan getirilinceye kadar içeri girmedi. Batı ülkeleri delegelerine ayrılan koltuktan bulunup getirildi.

Barış görüşmeleri başladı.

İnönü; “… Efendiler, çok ıstırap çektik, çok kan akıttık; bütün uygar uluslar gibi özgürlük ve bağımsızlık istiyoruz…” dedi.

Batı emperyalizmi, İnönü’nün bütün isteklerini geri çeviriyordu.

İnönü; sık sık Mondros’dan söz eden Lord Curzon’a;

“Ben Mondros’dan değil, Mudanya’dan geliyorum” dedi.

Emperyalistler, Osmanlı’dan aldıklarından vaz geçmek istemiyorlardı. Kapitülasyonlar ise hiç söz konusu değildi! ABD ise, Ermeniler için bir yurt istiyordu. Araplar da Türkiye aleyhine çalışıyordu. İtalyan delegesi Montağna İnönü’ye;

“Sizi protesto ediyorum” diyordu.

İnönü; “Ben protesto bilmem, böyle söyledin mi bir saat sonra savaşa tutuşuz” diyerek yanıt veriyordu.

Barış görüşmeleri tıkanmıştı.

2,5 ay sonra yeniden başladı.

Bir akşam Curzon, İnönü’ye, “Dediğimiz hiçbir şeye evet demiyorsun. Ne dersek reddediyorsun. Hepsini cebimize koyuyoruz. Memleketiniz haraptır. Para bugün bende, bir de ABD’de vardır. Yarın para istemek için karşımızda diz çöktüğünüz zaman, bugün kabul etmediklerinizi cebimizden çıkarıp, çıkarıp size göstereceğiz..” diyordu.

İnönü bu tehdit kokan sözlere şöyle yanıt veriyordu:

“Çok emek vererek bu sonuca varmışızdır. Şartlarımız milletimize göre haklıdır. Bunları mutlaka alacağız, siz bunları şimdi verin, sonra gelirsek istediğinizi yapınız.”

Barış 24 Temmuz 1923’de imzalanmıştır

Ama İnönü bu sözleri hiç unutmadı..

Düşmanlarımız bugün dünden daha çok.

İnsanımıza, topraklarımıza sahip çıkalım.

Unutma ki su uyur düşman uyumaz.

Lozan Barışı kutlu mutlu olsun. 24.07.208 Çamlıyayla

……………………….

Daha geniş bilgi için bkz. “Şerafettin Turan- İsmet İnönü, Kültür Bak. Y. 2000, Ank.”

*****

Önceki

Ali Altay ile ‘Devr-i Daim’i konuştuk

Sonraki

25 Temmuz 2018 Günün Sergileri

Yorum yap

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Popüler Yazılar